To pierwsze z serii podobnych pytań, które da się zadać na różnych poziomach. Wady ustroju partii politycznych są w Polsce dostrzegane, ale analizuje się je rzadko i niemal nigdy konkluzje nie są obecne w dyskusjach o realnej polityce. Statuty polskich partii pozostawiają wiele do życzenia, jeśli chodzi o demokratyczne standardy – w Niemczech i w krajach Skandynawii, gdzie te sprawy reguluje prawo, miałyby one spory kłopot z rejestracją. Znaczenie ma również oczywiście sposób finansowania i ordynacja wyborcza – te i inne elementy ustroju da się opisać jako jedno z istotnych źródeł patologii polskiej polityki. Pytanie z tym związane brzmi: czy partie mogą się zreformować same, będąc własnymi sędziami i lekarzami? Czy w wyborach chodzić powinno wobec tego o zmianę stosunku politycznych sił, pokoleniową wymianę kadr, czy raczej o zmianę modelu ustrojowego?