Od początku 2022 roku obserwujemy wzmożoną tendencję do stawiania niosącym pomoc humanitarną aktywistom i aktywistkom poważniejszych zarzutów z kodeksu karnego. Nie wykluczamy, że może to być początek fali represji, z którymi przyjdzie się nam mierzyć – czytamy w sprawozdaniu z działań antyrepresyjnych Grupy Granica, realizowanych przez Kolektyw Szpila i Helsińską Fundację Praw Człowieka. Sprawozdanie obejmuje okres od jesieni 2021 do końca grudnia 2022
Autorzy sprawozdania podkreślają, że ich obawy budzi wzrastająca agresja, poczucie bezkarności i nadużywanie środków przymusu bezpośredniego przez oddziały militarne i Straż Graniczną wobec osób niosących pomoc humanitarną w lasach przy granicy z Białorusią. – Regularnie otrzymujemy informacje o mierzeniu z broni długiej, poniżaniu, wykrzykiwaniu wulgaryzmów, próbach zastraszenia, rozkazach kładzenia się na ziemi – czytamy w sprawozdaniu. – Obawy wzbudza również fakt, że wykonujący te czynności mundurowi sprawiają wrażenie nieprzewidywalnych, a osoby niosące pomoc humanitarną wprost mówią, że boją się, iż któregoś dnia ktoś do nich strzeli – choćby przez przypadek.
Rozstrzygnięcia sądów w mijającym roku pokazały, że głównym celem represji ze strony służb mundurowych wobec osób niosących pomoc humanitarną jest wywołanie tzw. efektu mrożącego, zmierzającego do zastraszenia i zniechęcenia. Sądy w większości spaw postępowania umarzają lub wydają wyroki uniewinniające. Autorzy sprawozdania obserwują jednak wzrastające próby kryminalizacji tych, którzy w imię poszanowania praw człowieka udzielają pomocy humanitarnej na polsko-białoruskim pograniczu.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka: – Polskie prawo nie penalizuje niesienia pomocy, a wręcz penalizuje nieudzielenie jej osobie znajdującej się w stanie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia. W odpowiedzi na wzrastającą falę nieuzasadnionych represji została uruchomiona infolinia, gdzie można uzyskać darmową pomoc prawną: +48 785 931 935.
