Dołożyłem się do zbiórki na Sondaż Obywatelski i nie żałuję. Wyniki sondażu nie będą miały realnego wpływu na ostateczny kształt list wyborczych, ale ja patrzę na nie inaczej
Pytania ogólne, dotyczące kwestii światopoglądowych, gospodarczych i Unii Europejskiej można analizować na bazie całej badanej grupy 4000 osób, co nie zdarza się często w innych sondażach. Szczegółowe wyniki są publiczne i dają naprawdę ciekawy obraz polskiego społeczeństwa na początku kampanii wyborczej.
Mam nadzieję, że wyniki sondażu zostaną wykorzystane przez specjalistów do ciekawych analiz. Mnie otworzyły oczy na grupy najmłodszych wyborców. Mam wrażenie, że opozycja, aby wygrać wybory, musi znaleźć metody jak przekonać do siebie właśnie tych wyborców. Liczebnie to nie jest duża grupa, ale dotarcie do niej jest dziś ważniejsze niż wspólna lista.
Opinie w Sondażu Obywatelskim
Tak wyglądają odpowiedzi na pytania ogólne, nie dotyczące preferencji wyborczych:
- Aborcja
Opinia pierwsza: Przerywanie ciąży powinno być całkowicie zakazane z wyjątkiem sytuacji, gdy ciąża zagraża życiu kobiety,
Opinia druga: Do 12 tygodnia trwania ciąży kobieta powinna mieć prawo do podjęcia decyzji o jej przerwaniu.
Te wyniki są jednoznaczne – po ośmiu latach rządów PiS polskie społeczeństwo zdecydowanie opowiada się za liberalizacją prawa do aborcji. Wśród wyborców 18-24 to postawa dominująca, ale również wśród wyborców 60+ jest więcej osób, które chcą aborcji na żądanie do 12 tygodnia ciąży, niż całkowitego zakazu aborcji (w tej grupie wiekowej 41,1% wybrało opinię pierwszą, 9,1% odpowiedź „trudno powiedzieć”). W odpowiedziach na pytanie dotyczące aborcji widać też zdecydowaną różnicę pomiędzy grupami wiekowymi 18-24 a 25-29.
- Walka z inflacją
Opinia pierwsza: Przy wysokiej inflacji należy zwiększać wydatki z budżetu państwa, zwłaszcza na emerytury i płace w sektorze publicznym – by nadążały one za wzrostem cen,
Opinia druga: Przy wysokiej inflacji, gdy wszystko szybko drożeje, należy ograniczać wydatki z budżetu państwa i podnosić oprocentowanie kredytów – by jak najszybciej zahamować wzrost cen
To pytanie w wymiarze ekonomicznym pokazuje, czy ważniejsza jest walka z przyczynami inflacji (ograniczenie wydatków budżetowych i podniesienie stóp procentowych), czy łagodzenie skutków inflacji poprzez waloryzację płac i emerytur. W odpowiedzi na to pytanie widać znaczącą różnicę w między kobietami a mężczyznami, którzy zdecydowanie bardziej chcą adresować przyczyny inflacji. Odpowiedzi najmłodszych pełnoletnich Polaków są zdecydowanie bardziej nastawione na likwidowanie przyczyn inflacji, niż starszych grup wiekowych.
- Polska w Unii Europejskiej
Opinia pierwsza: W ramach Unii Europejskiej Polska powinna dążyć do jak największej niezależności.
Opinia druga: W ramach Unii Europejskiej Polska powinna dążyć do jak największej integracji
Odpowiedzi na to pytanie pokazują, że poglądy grupy wiekowej 18-24 bardzo różnią się od grupy wiekowej 25-29. Najmłodsi wyborcy zdecydowanie opowiadają się za większą integracją w ramach Unii.
- Religijność
Określenie religijności w skali 1-5, gdzie 1 oznacza, że religia odgrywa małe znaczenie lub nie odgrywa żadnego i respondent w ogóle nie uczestniczy w praktykach religijnych. 5 oznacza, że dla osoby religia jest bardzo ważna i uczestnictwo w praktykach religijnych przynajmniej raz w tygodniu
W tych odpowiedziach widać, jak rośnie religijność wraz z wiekiem. Grupy wiekowe 18-24 i 25-29 są najmniej religijne, przewaga odpowiedzi 1 i 2 nad 3 i 4. Grupa wiekowa 30-39 ma podobny odsetek odpowiedzi 1 i 2 co 3 i 4. Począwszy od grupy wiekowej 40-49 deklarowana duża religijność przeważa nad deklarowaną małą religijnością. Grupa wiekowa 60+ ma największą religijność. Bardziej religijne są kobiety niż mężczyźni. W Polsce jest więcej osób deklarujących się jako religijne, niż tych, które deklarują, że religia jest dla nich mało znacząca. We wszystkich grupach wiekowych poza 60+ utrzymuje się stała proporcja około 20% osób deklarujących się jako „średnio” religijne.
Preferencje wyborcze
Dla zrozumienia deklarowanych zachowań wyborczych najciekawsze są dla mnie wyniki odpowiedzi, gdzie do wyboru są wszystkie największe partie polityczne startujące oddzielnie. Kategoria „Szeroko” Niegłosujący zawiera wszystkich respondentów, którzy nie byli zdecydowani, czy wezmą udział w wyborach oraz tych, którzy deklarują, że na wybory nie pójdą.
Pierwszy wniosek z tych wyników – na wybory wybierają się wyborcy 60+, tylko 28,8% z nich nie jest przekonanych do udziału w wyborach. Odwrotnie jest w kategoriach wiekowych 18-24 i 25-29, gdzie ponad 58% nie jest przekonanych do udziału w wyborach.
Znaczące są różnice zachowań wyborczych pomiędzy mężczyznami a kobietami. Wybitnie męską partią jest Konfederacja, na którą chce głosować 9,3% mężczyzn i tylko 2,7% kobiet. Kobiety częściej niż mężczyźni deklarują głosowanie na Lewicę – 6,6% (4,5% mężczyźni). 6,8% mężczyzn deklaruje głosowanie na inną partię, znacząco więcej niż kobiety, dla których to tylko 3,3% wskazań. Kobiety częściej niż mężczyźni deklarują brak zdecydowanego zainteresowania wyborami – 42,9% do 39% w przypadku mężczyzn.
Wyborcy 18-24
Najciekawszy jest dla mnie rozkład zachowań wyborczych w grupach wiekowych. W kategoriach wiekowych 18-24 i 25-29 są śladowe ilości wyborców KO i PSL, mało jest też wyborców PiS, aczkolwiek ta partia w kategorii 25-29 jest bardziej popularna niż KO, PSL, Polska 2050. Musimy brać pod uwagę małą liczebność tych grup wiekowych w sondażu, więc z tych wyników nie należy wyciągać zbyt daleko idących wniosków. Profil wiekowy wyborców KO i PiS jest bardzo podobny – im starsi tym jest ich więcej. Klarowny jest też profil wiekowy wyborców Konfederacji – jest ich najwięcej wśród ludzi młodych, a wśród wyborców 50-59 i 60+ to najrzadziej wybierana partia. Lewica ma również wyborców głównie wśród młodych, ale jest dla niej również ważna kategoria wiekowa 60+.
Analizując grupę wiekową 18-24 w podziale kobiety/mężczyźni widzimy, że tu zachowania wyborcze są bardzo interesujące. Zarówno wśród kobiet jak i wśród mężczyzn dominuje postawa nieangażowania się w wybory, a spośród partii liczą się tylko dwie, Konfederacja wśród mężczyzn (25,2%), Lewica wśród kobiet (20,7%). Trzecią partią o dużo mniejszym poparciu jest Polska 2050.
Ten rozkład partyjnych preferencji w grupach wiekowych ma istotne znaczenie dla rozkręcającej się kampanii wyborczej.
Popularność PiS przez ostatnie 8 lat została utrzymana za cenę ogromnych transferów socjalnych, finansowanych rosnącym zadłużeniem. Jako społeczeństwo doszliśmy do bardzo poważnego konfliktu międzypokoleniowego. Najstarsi pójdą masowo do wyborów, aby utrzymać przywileje typu 13. i 14. emerytury, a najmłodsi tracą sens uczestnictwa w wyborach, bo główne partie polityczne nie interesują się tą grupą wyborców. Najmłodsi być może przestają wierzyć, że PiS można pozbawić władzy w wyborach. Nie widzą też, aby ich problemy adresowała główna partia opozycyjna. Wiedząc, że to na nich spadnie spłacanie długów wygenerowanych przez rządy PiS, szukają partii, która transfery socjalne ograniczy. Dziś jest to Konfederacja. Od roku 2020 Polska 2050 wytraciła swoją atrakcyjność dla najmłodszych, a sojusz z PSL tylko ten proces przyspiesza. Lewica jest partią atrakcyjną dla najmłodszych kobiet, ale jej ewentualny sojusz z KO powoduje w największym stopniu rezygnację z udziału w wyborach oraz częściowo przeniesienie głosów na Konfederację. Dla wyborców z grupy wiekowej 50+ zmiana preferencji politycznych z Lewicy na Konfederację jest czymś niewyobrażalnym, ale wśród najmłodszych wyborców dołączenie ich preferowanej partii do koalicji z KO jest, jak widać niewybaczalne.
Prawdziwie niezależni kandydaci na listach wyborczych
Partie polityczne głównego nurtu chyba zaczynają rozumieć, że nie są atrakcyjne dla najmłodszych wyborców. Młodzi .Nowocześni zamieścili na Twitterze taką grafikę:
To dobra inicjatywa, aby pokazać, gdzie Konfederacja jest podobna do PiS. Najmłodsi wyborcy dopisują do tej tabelki kategorię transferów socjalnych i tu Młodzi .Nowocześni przez pryzmat PO postrzegani są tak samo jak PiS. Młodzi .Nowocześni to nie jest siła polityczna, na którą można zagłosować i zawsze będą postrzegani tylko jako młodzieżówka partii, która dziś jest częścią KO.
KO na swoje listy wyborcze powinna zaprosić młodzieżowych aktywistów, bez żadnych warunków wstępnych, na jasnych zasadach, że jeżeli zostaną posłami, to będą posłami niezależnymi. Tacy kandydaci nie będą konkurencją dla innych kandydatów KO, bo będą adresować elektorat, do którego KO w obecnej formule wyborczej nie dociera. Żeby zrozumieć, czym różni się aktywista dwudziestolatek, od aktywisty pięćdziesięciolatka polecam obejrzenie wypowiedzi Malwiny Chmary z debaty wyborczej organizowanej przez Obywatelski Toruń, relacja z odnośnikami do nagrań z debaty jest TUTAJ.
Lewica powinna utrzymać klarowną odrębność kandydatów partii Razem od reszty. Adrian Zandberg nie musi wypowiadać się o reparacjach wojennych od Niemców i emeryturach a powinien skupić się tylko na tematach istotnych dla młodych. Lewica również powinna zabiegać o prawdziwie niezależnych aktywistów dwudziestolatków na swoich listach wyborczych.
Polska 2050 sojuszem z PSL swoich najmłodszych wyborców chyba skutecznie zniechęciła. Ten sojusz jest postrzegany jako zawarty na skali religijności, a to jak pokazują wyniki Sondażu Obywatelskiego dla najmłodszych wyborców czerwona linia.
Dobrze, że Sondaż Obywatelski wydarzył się teraz, na początku kampanii wyborczej, bo daje poważny materiał analityczny jak dotrzeć do różnych grup wyborców. Widać, że opozycja demokratyczna ma bardzo dużo do zrobienia, a kluczowy będzie dobór kandydatów na listach wyborczych. Muszą na nich znaleźć się kandydaci naprawdę niezależni, tak aby każda grupa, która chce odsunięcia PiS od władzy, znalazła swojego kandydata, na którego z przekonaniem zagłosuje.
Zdjęcie: Źródłem do grafiki jest stream wyborcza.pl z debaty na temat wyników sondażu obywatelskiego
