Polityka: analizy, dyskusje, program

Nasze teksty mają ambicję służyć głębokiej politycznej zmianie. Chcemy, by media organizowały opinię publiczną i reprezentowały ją wobec polityków -- nie tylko rządzących. Chcemy również, by stały się miejscem rzetelnej debaty, w której wykuwa się wizja lepszej Polski, Europy i świata.

Celem jest obywatelskie społeczeństwo

Bez debaty polityka nie jest możliwa. Bez debaty publicznej niemożlliwa jest polityka demokratyczna. Bez mediów jako czwartej władzy w państwie nie ma mowy o demokracji, której instytucje należą do obywateli.

Wyobraź sobie, że zamiast bojkotować Orlen, który uczestniczy w zamachu na niezależne media, co dziesiąty wyborca opozycji przeznacza miesięcznie równowartość jednego litra benzyny na fundusz społecznych mediów.
Wesprzyj projekt obywatelskich mediów

Polityka: analizy, dyskusje, program

Nasze teksty mają ambicję służyć głębokiej politycznej zmianie. Chcemy, by media organizowały opinię publiczną i reprezentowały ją wobec polityków — nie tylko rządzących. Chcemy również, by stały się miejscem rzetelnej debaty, w której wykuwa się wizja lepszej Polski, Europy i świata.

Wyborcy 18-24, głupcze

Dołożyłem się do zbiórki na Sondaż Obywatelski i nie żałuję. Wyniki sondażu nie będą miały realnego wpływu na ostateczny kształt list wyborczych, ale ja patrzę na nie inaczej

Pytania ogólne, dotyczące kwestii światopoglądowych, gospodarczych i Unii Europejskiej można analizować na bazie całej badanej grupy 4000 osób, co nie zdarza się często w innych sondażach. Szczegółowe wyniki są publiczne i dają naprawdę ciekawy obraz polskiego społeczeństwa na początku kampanii wyborczej.

Mam nadzieję, że wyniki sondażu zostaną wykorzystane przez specjalistów do ciekawych analiz. Mnie otworzyły oczy na grupy najmłodszych wyborców. Mam wrażenie, że opozycja, aby wygrać wybory, musi znaleźć metody jak przekonać do siebie właśnie tych wyborców. Liczebnie to nie jest duża grupa, ale dotarcie do niej jest dziś ważniejsze niż wspólna lista.

Opinie w Sondażu Obywatelskim

Tak wyglądają odpowiedzi na pytania ogólne, nie dotyczące preferencji wyborczych:

  • Aborcja

Opinia pierwsza: Przerywanie ciąży powinno być całkowicie zakazane z wyjątkiem sytuacji, gdy ciąża zagraża życiu kobiety,
Opinia druga: Do 12 tygodnia trwania ciąży kobieta powinna mieć prawo do podjęcia decyzji o jej przerwaniu.

Te wyniki są jednoznaczne – po ośmiu latach rządów PiS polskie społeczeństwo zdecydowanie opowiada się za liberalizacją prawa do aborcji. Wśród wyborców 18-24 to postawa dominująca, ale również wśród wyborców 60+ jest więcej osób, które chcą aborcji na żądanie do 12 tygodnia ciąży, niż całkowitego zakazu aborcji (w tej grupie wiekowej 41,1% wybrało opinię pierwszą, 9,1% odpowiedź „trudno powiedzieć”). W odpowiedziach na pytanie dotyczące aborcji widać też zdecydowaną różnicę pomiędzy grupami wiekowymi 18-24 a 25-29.

  • Walka z inflacją

Opinia pierwsza: Przy wysokiej inflacji należy zwiększać wydatki z budżetu państwa, zwłaszcza na emerytury i płace w sektorze publicznym – by nadążały one za wzrostem cen,
Opinia druga: Przy wysokiej inflacji, gdy wszystko szybko drożeje, należy ograniczać wydatki z budżetu państwa i podnosić oprocentowanie kredytów – by jak najszybciej zahamować wzrost cen

To pytanie w wymiarze ekonomicznym pokazuje, czy ważniejsza jest walka z przyczynami inflacji (ograniczenie wydatków budżetowych i podniesienie stóp procentowych), czy łagodzenie skutków inflacji poprzez waloryzację płac i emerytur. W odpowiedzi na to pytanie widać znaczącą różnicę w między kobietami a mężczyznami, którzy zdecydowanie bardziej chcą adresować przyczyny inflacji. Odpowiedzi najmłodszych pełnoletnich Polaków są zdecydowanie bardziej nastawione na likwidowanie przyczyn inflacji, niż starszych grup wiekowych.

  • Polska w Unii Europejskiej

Opinia pierwsza: W ramach Unii Europejskiej Polska powinna dążyć do jak największej niezależności.
Opinia druga: W ramach Unii Europejskiej Polska powinna dążyć do jak największej integracji

Odpowiedzi na to pytanie pokazują, że poglądy grupy wiekowej 18-24 bardzo różnią się od grupy wiekowej 25-29. Najmłodsi wyborcy zdecydowanie opowiadają się za większą integracją w ramach Unii.

  • Religijność

Określenie religijności w skali 1-5, gdzie 1 oznacza, że religia odgrywa małe znaczenie lub nie odgrywa żadnego i respondent w ogóle nie uczestniczy w praktykach religijnych. 5 oznacza, że dla osoby religia jest bardzo ważna i uczestnictwo w praktykach religijnych przynajmniej raz w tygodniu

W tych odpowiedziach widać, jak rośnie religijność wraz z wiekiem. Grupy wiekowe 18-24 i 25-29 są najmniej religijne, przewaga odpowiedzi 1 i 2 nad 3 i 4. Grupa wiekowa 30-39 ma podobny odsetek odpowiedzi 1 i 2 co 3 i 4. Począwszy od grupy wiekowej 40-49 deklarowana duża religijność przeważa nad deklarowaną małą religijnością. Grupa wiekowa 60+ ma największą religijność. Bardziej religijne są kobiety niż mężczyźni. W Polsce jest więcej osób deklarujących się jako religijne, niż tych, które deklarują, że religia jest dla nich mało znacząca. We wszystkich grupach wiekowych poza 60+ utrzymuje się stała proporcja około 20% osób deklarujących się jako „średnio” religijne.

Preferencje wyborcze

Dla zrozumienia deklarowanych zachowań wyborczych najciekawsze są dla mnie wyniki odpowiedzi, gdzie do wyboru są wszystkie największe partie polityczne startujące oddzielnie. Kategoria „Szeroko” Niegłosujący zawiera wszystkich respondentów, którzy nie byli zdecydowani, czy wezmą udział w wyborach oraz tych, którzy deklarują, że na wybory nie pójdą.

Pierwszy wniosek z tych wyników – na wybory wybierają się wyborcy 60+, tylko 28,8% z nich nie jest przekonanych do udziału w wyborach. Odwrotnie jest w kategoriach wiekowych 18-24 i 25-29, gdzie ponad 58% nie jest przekonanych do udziału w wyborach.

Znaczące są różnice zachowań wyborczych pomiędzy mężczyznami a kobietami. Wybitnie męską partią jest Konfederacja, na którą chce głosować 9,3% mężczyzn i tylko 2,7% kobiet. Kobiety częściej niż mężczyźni deklarują głosowanie na Lewicę – 6,6% (4,5% mężczyźni). 6,8% mężczyzn deklaruje głosowanie na inną partię, znacząco więcej niż kobiety, dla których to tylko 3,3% wskazań. Kobiety częściej niż mężczyźni deklarują brak zdecydowanego zainteresowania wyborami – 42,9% do 39% w przypadku mężczyzn.

Wyborcy 18-24

Najciekawszy jest dla mnie rozkład zachowań wyborczych w grupach wiekowych. W kategoriach wiekowych 18-24 i 25-29 są śladowe ilości wyborców KO i PSL, mało jest też wyborców PiS, aczkolwiek ta partia w kategorii 25-29 jest bardziej popularna niż KO, PSL, Polska 2050. Musimy brać pod uwagę małą liczebność tych grup wiekowych w sondażu, więc z tych wyników nie należy wyciągać zbyt daleko idących wniosków. Profil wiekowy wyborców KO i PiS jest bardzo podobny – im starsi tym jest ich więcej. Klarowny jest też profil wiekowy wyborców Konfederacji – jest ich najwięcej wśród ludzi młodych, a wśród wyborców 50-59 i 60+ to najrzadziej wybierana partia. Lewica ma również wyborców głównie wśród młodych, ale jest dla niej również ważna kategoria wiekowa 60+.

Analizując grupę wiekową 18-24 w podziale kobiety/mężczyźni widzimy, że tu zachowania wyborcze są bardzo interesujące. Zarówno wśród kobiet jak i wśród mężczyzn dominuje postawa nieangażowania się w wybory, a spośród partii liczą się tylko dwie, Konfederacja wśród mężczyzn (25,2%), Lewica wśród kobiet (20,7%). Trzecią partią o dużo mniejszym poparciu jest Polska 2050.   

Ten rozkład partyjnych preferencji w grupach wiekowych ma istotne znaczenie dla rozkręcającej się kampanii wyborczej.

Popularność PiS przez ostatnie 8 lat została utrzymana za cenę ogromnych transferów socjalnych, finansowanych rosnącym zadłużeniem. Jako społeczeństwo doszliśmy do bardzo poważnego konfliktu międzypokoleniowego. Najstarsi pójdą masowo do wyborów, aby utrzymać przywileje typu 13. i 14. emerytury, a najmłodsi tracą sens uczestnictwa w wyborach, bo główne partie polityczne nie interesują się tą grupą wyborców. Najmłodsi być może przestają wierzyć, że PiS można pozbawić władzy w wyborach. Nie widzą też, aby ich problemy adresowała główna partia opozycyjna. Wiedząc, że to na nich spadnie spłacanie długów wygenerowanych przez rządy PiS, szukają partii, która transfery socjalne ograniczy. Dziś jest to Konfederacja. Od roku 2020 Polska 2050 wytraciła swoją atrakcyjność dla najmłodszych, a sojusz z PSL tylko ten proces przyspiesza. Lewica jest partią atrakcyjną dla najmłodszych kobiet, ale jej ewentualny sojusz z KO powoduje w największym stopniu rezygnację z udziału w wyborach oraz częściowo przeniesienie głosów na Konfederację. Dla wyborców z grupy wiekowej 50+ zmiana preferencji politycznych z Lewicy na Konfederację jest czymś niewyobrażalnym, ale wśród najmłodszych wyborców dołączenie ich preferowanej partii do koalicji z KO jest, jak widać niewybaczalne.

Prawdziwie niezależni kandydaci na listach wyborczych

Partie polityczne głównego nurtu chyba zaczynają rozumieć, że nie są atrakcyjne dla najmłodszych wyborców. Młodzi .Nowocześni zamieścili na Twitterze taką grafikę:

To dobra inicjatywa, aby pokazać, gdzie Konfederacja jest podobna do PiS. Najmłodsi wyborcy dopisują do tej tabelki kategorię transferów socjalnych i tu Młodzi .Nowocześni przez pryzmat PO postrzegani są tak samo jak PiS. Młodzi .Nowocześni to nie jest siła polityczna, na którą można zagłosować i zawsze będą postrzegani tylko jako młodzieżówka partii, która dziś jest częścią KO.

KO na swoje listy wyborcze powinna zaprosić młodzieżowych aktywistów, bez żadnych warunków wstępnych, na jasnych zasadach, że jeżeli zostaną posłami, to będą posłami niezależnymi. Tacy kandydaci nie będą konkurencją dla innych kandydatów KO, bo będą adresować elektorat, do którego KO w obecnej formule wyborczej nie dociera. Żeby zrozumieć, czym różni się aktywista dwudziestolatek, od aktywisty pięćdziesięciolatka polecam obejrzenie wypowiedzi Malwiny Chmary z debaty wyborczej organizowanej przez Obywatelski Toruń, relacja z odnośnikami do nagrań z debaty jest TUTAJ.

Lewica powinna utrzymać klarowną odrębność kandydatów partii Razem od reszty. Adrian Zandberg nie musi wypowiadać się o reparacjach wojennych od Niemców i emeryturach a powinien skupić się tylko na tematach istotnych dla młodych. Lewica również powinna zabiegać o prawdziwie niezależnych aktywistów dwudziestolatków na swoich listach wyborczych.

Polska 2050 sojuszem z PSL swoich najmłodszych wyborców chyba skutecznie zniechęciła. Ten sojusz jest postrzegany jako zawarty na skali religijności, a to jak pokazują wyniki Sondażu Obywatelskiego dla najmłodszych wyborców czerwona linia.

Dobrze, że Sondaż Obywatelski wydarzył się teraz, na początku kampanii wyborczej, bo daje poważny materiał analityczny jak dotrzeć do różnych grup wyborców. Widać, że opozycja demokratyczna ma bardzo dużo do zrobienia, a kluczowy będzie dobór kandydatów na listach wyborczych. Muszą na nich znaleźć się kandydaci naprawdę niezależni, tak aby każda grupa, która chce odsunięcia PiS od władzy, znalazła swojego kandydata, na którego z przekonaniem zagłosuje.

Zdjęcie: Źródłem do grafiki jest stream wyborcza.pl z debaty na temat wyników sondażu obywatelskiego

O autorze

Dlaczego obywatelskie media są ważne? Chwila prawdy: Google Trends - zestawienie częstości wyszukiwania polityków w internecie

W dziale Polityka

Jak będzie

Będziemy wszyscy wspierać nasz rząd. Słusznie. Bo to jest właśnie nasz rząd. Tak chcieliśmy przez

Czytaj »

Trójpodział władzy

Trójpodział władzy. To nie tylko niezawisłość sądów. To również kontrola rządu przez parlament. To między

Czytaj »

Policzmy się

11 września 2023 roku to kolejny dzień rozmów z wyborcami w ramach akcji „Policzmy się!”

Czytaj »

Stan rozmów

Jeśli wspólna lista opozycji jest niezbędna, a jest, to poważne rozmowy o niej należy prowadzić

Czytaj »

Wielkie udawanie

Nie wszyscy śledzą uważnie i interesują się sprawami publicznymi. Mają do tego prawo, choć budzi

Czytaj »

Eksperyment

KO (PO) deklaruje chęć utworzenia wspólnej listy. Inna rzecz, że te propozycje Tuska mają -na

Czytaj »
komitety obywatelskie

Rachunki krzywd i racja stanu

Podmiotem w wyborach musi być ruch obywatelski. Tylko on jest w stanie wygrać 276 mandatów, nie mówiąc o 305. I tylko on oraz jego przedstawiciele mają szansę zdobyć prawdziwe społeczne zaufanie, a ono przesądza o wszystkim. Musimy powtórzyć mobilizację i wynik z 1989 roku – inaczej przegramy wojnę nazajutrz po wygranej bitwie.

Czytaj »

Stan zagrożenia

Nad Europę i Stany Zjednoczone dotarła kolejna fala ekstremalnych upałów i towarzyszące jej inne zaburzenia

Czytaj »

Kosztowna nieobecność

Donald Tusk podsumował „na gorąco” i krótko czwartkowe „historyczne wydarzenie”, jak określił spotkanie przywódców europejskich

Czytaj »
wybory

Algorytm porażki

O Kaczyńskim, PiS-ie i całej tej zachłannej i pozbawionej skrupułów władzy pisać teraz nie będę.

Czytaj »
pieniądze za praworządność

Różne sposoby na samobójstwo

Wczorajsza „Polityka” przyniosła ważny wywiad Jerzego Baczyńskiego z Donaldem Tuskiem. Polityk w Polsce, który powie:

Czytaj »
Andrzej Duda

Orędzie Prezydenta

Oczywiście, że nie można mu wierzyć. Gdyby robił to, co powinien, by jego działania i

Czytaj »
jedna lista

Kanonada

Żądania wspólnej listy wyborczej całej opozycji powinny być adresowane przede wszystkim do KO i Donalda Tuska – bo jego wezwania do jedności to polityczna mimikra, a nie żaden realny plan. Żądania powinny dotyczyć tego, jak tę listę konstruować, by dla pozostałych partii udział nie oznaczał samobójstwa. Słychać te żądania dziś powszechnie, zwłaszcza w Gazecie Wyborczej, ale nie tylko. Tkwi w tym paradoks, o którym warto chwilę pomyśleć – dlaczego teraz, a nie np. przed wyborami w 2019 roku, skoro to wtedy sytuacja była jednoznaczna, a dzisiaj nie jest? Przede wszystkim jednak ów postulat przybrał dziś postać politycznej kanonady, w której m.in. sam wziąłem udział. Tusk wzywa, pozostali odmawiają i to oni są celem artyleryjskiego ostrzału. Jego efekt zaczyna już być widoczny w sondażach. To nie tylko niesprawiedliwie jednostronna polityczna nawalanka, ale i gra bardzo niebezpieczna. Tak grać nie wolno. Zarówno z pryncypialnych, jak i strategicznych powodów. W tej grze głosy wszystkich polityków brzmią fałszywie. Próbujmy patrzeć trzeźwo, bez uproszczeń, bez wypierania rzeczywistości. To nie jest tekst „tożsamościowy” i na pewno nie ku pokrzepieniu serc. To jest tekst o tym, jak być może da się wygrać, a jak na pewno nie.

Czytaj »
KOD; Komitet Obrony Demokracji; Prawybory

Do przyjaciółek i przyjaciół z KOD

Kandydujcie. Z obywatelskich list, nie z tych, które partie układają dla siebie. Zbudujmy obywatelską reprezentację, której głosu nie będzie już można po prostu zignorować, jak robiono to zawsze dotąd w odpowiedzi na wezwania do wspólnej listy, do prawyborów, do zdecydowanych działań poza parlamentem i do przeróżnych innych rzeczy – i jak zignorowano nasz głos z tą wyjątkową ostentacją, na którą w osłupieniu patrzyliśmy w czasie niesławnej, zawstydzającej i upokarzającej nas sejmowej owacji. Nie apelujmy już tylko do rozsądku i sumień polityków. Zmieńmy pozycje w ich kalkulacjach.

Czytaj »
aborcja

Mniejsze zło już nie istnieje

Z oskarżeniami swoich mamy oczywisty kłopot. Może jednak my wszyscy, którzy głosujemy we wciąż przegrywanych wyborach, chodzimy na demonstracje, robimy, co możemy lub chociaż myślimy, co zrobić się da, powinniśmy się wreszcie dowiedzieć, że politycy opozycji rozgrywają inny mecz niż my.

Czytaj »
Piotr Szczęsny

Kasprzak pisze do Tuska

W dniu 6 rocznicy wyborów z 2015 roku, kiedy PiS przejął samodzielnie parlamentarną większość po raz pierwszy w historii III RP (lub IV), Paweł Kasprzak w otwartym liście do Donalda Tuska formułuje 8 punktów możliwej mapy drogowej, która poprzez wyborcze zwycięstwo ma szansę zakończyć polski kryzys i polską wojnę.

Czytaj »